درباره سنتور و یادگیری آن بیشتر بدانیم
مگر میشود صدای سنتور را شنید و از نوازش مضراب روی سیمهای ساز و صدای دل نشینش، سرمست نشد؟
یکی از سازهای با اصالت ایرانی که زادگاهش ایران بوده و بعدها به کشورهای دیگر کشیده شده، سنتور است. قدیمیترین سازی که ساختش را به ابونصر فارابی نسبت دادند. هنوز مشخص نیست که اولین بار چه کشوری از سنتور استفاده کرده است، اما شواهد نشان میدهد، ایرانیان قبل از اسلام با این ساز آشنایی داشتند که در آن زمان با نام کوکنار از آن یاد میکردند. در اصل سنتور از ایران به کشورهای دیگر راه پیدا کرده است.
شکل ظاهری سنتور، یک جعبه ذوزنقهای شکل است. دو ردیف خرک چوبی روز سطح ذوزنقهای قرار دارد. خرک سمت راست به کناره راست نزدیکتر است و خرک سمت چپ، از کناره چپ فاصله دارند. اگر اصطلاح پشت خرک را شنیده باشید، منظور فاصله بین خرکهای ردیف چپ تا کناره چپ است. سنتور، 72 عدد سیم دارد که هر کدام به دستههای چهارتایی تقسیم میشود. هر دسته از روی یک خرک عبور میکند و هر سیم به گوشههای جانبی سمت را متصل شده است. در مجموع سنتور دارای 18 خرک است که 9 تای آن سمت راست و 9 تای دیگر سمت چپ قرار دارد.
زمانی که سنتور نیاز به کوک کردن پیدا کند، کار تقریبا دشواری پیش رویتان قرار دارد. هر چهار سیمی که از روی خرک گذشته است، باید کوک شود وگرنه حتی اگر یک سیم صدای متفاوتی داشته باشد، نت، کلا اشتباه میشود.
در سطح راست ساز سنتور یک گیره به نام گوشی میبینید که این گوشی، با وسیلهای به نام چکش یا کلید سنتور، میچرخد و طول سیم را تغییرمیدهد. با تغییر طول سیم بسامد آن نیز تغییر میکند.
سیمهایی که روی سنتور میبینید، دو نوع هستند. سیمهای زرد از نوع آلیاژ برنج هستند که صداهای بم سنتور را به وجود میآورد و روی خرکهای ردیف راست قرار گرفتند. سیمهای سفید از جنس آلیاژ نیکل هستند که صدای زیر سنتور را تولید میکنند و روی خرکهای سمت چپ قرار گرفته است. جالب است بدانید که سالهای خیلی دور که سیم مفتول وجود نداشت، سنتور سازان از روده گوسفند برای این سیمها استفاده میگردند.
دو چوب نازکی که برای نواختن سنتور مورد استفاده قرار میگیرد، مضراب یا زخمه نام دارد. ضرابها در انتهای خود یک جایگاه نگهدارنده دارند که انگشت سبابه در آن قرار میگیرد و قسمت پایین مضراب که با یک پارچه نازک پنبهای پوشانده شده، روی سنتور نواخته میشود. مضراب از قسمتهایی همچون سر مضراب، ساقه، حلقه و دم تشکیل شده است. به این ترتیب انگشتان اشاره دست در داخل حلقه مضراب قرار میگیرد و با حرکت روان مچ دست روی سیمها ضربه میزنیم. در گذشته این مضرابها بدون نمد بودند اما امروزه استفاده از نمد باعث شده تا صدای سنتور لطفتر شود.
در بسیاری از ملودیها، به خصوص چهار مضراب که پایه قطعه با دست چپ و ملودی با دست راست اجرا میشود، معمولا باید با هریک از مضرابها نتهای متفاوتی اجرا کرد. در نتیجه این ساز علاوه بر چابکی دستها، به تمرکز ذهن نیاز دارد که آن هم با تمرین و تکرار به دست میآید. سنتور، سازی است که به خوبی میتوان هم به صورت تک نوازی و هم همنوازی آن را اجرا کرد. از آن جایی که کوک بودن آن اهمیت زیادی دارد، نیمی از زندگی هنری نوازندگان سنتور، در کوک کردن آن میگذرد. چرا که ضربههای مداوم روی سیمها و تاثیر رطوبت و گرما، تنظیمات سیم روی چوب را به هم میزند به همین دلیل این سیمها بایستی به طور مرتب کوک شوند.
در صورتی که به نواختن این ساز علاقه دارید، در نظر داشته باشید که موسسه آموزشی که انتخاب میکنید، به خوبی و از پایه و دقیق مفاهیم سنتورنوازی را به شما آموزش دهد. یکی از بهترین آموزشگاههای موسیقی که از پایه آموزش سنتور را شروع میکند و تا حرفهای شدن همراهتان میماند، آموزشگاه مهرورزان است. هنرجویان با ردههای سنی مختلف میتوانند برای یادگیری انواع سازهای سنتی از جمله سنتور در مهرورزان شرکت کنند. در نهایت، در کنار هنرجویان منتخب دیگر، کنسرتها و هم نوازیهای مختلفی برگزار میشود که میتوانید در آن هنر نوازندگی خود را به زیبایی هرچه تمامتر به نمایش بگذارید. برای اطلاعات بیشتر می توانید به سایت آموزشگاه مراجعه نمایید.
درباره آرمان ملک
همیشه رویای راه اندازی یک وبسایت آموزش موسیقی با کلی خلاقیت و ایده را داشتم. آن رویا امروز "بیتستان" نام دارد.
نوشته های بیشتر از آرمان ملک
دیدگاهتان را بنویسید