معرفی ساز دهنی و بررسی انواع آن
ساز دهنی یا هارمونیکا یکی از اعضای خانواده ساز های بادی است که در اوایل قرن نوزدهم ساخته شد و با صدای مخصوص و خاص خود افراد را مجذوب خود کرد. کار کردن با این ساز نیاز خاصی به استعداد و قدرت تنفسی بالا دارد.بر اساس تحقیقات بدست آمده محدوده صوتی هارمونیکا حدود یک تا چهار اکتاو می باشد که باز به نوع سازدهنی بستگی دارد تا بتوان اکتاو و میزان محدوده صوتی آن را مشخص نمود. ساز دهنی نیز بر اساس طرفداران خود به شکل های گوناگونی ساخته شد که در ادامه بحث نیز به آنها اشاره خواهیم کرد. در ضمن اگر علاقه مند به مبحث ساز شناسی هستید میتوانید وارد بخش مورد نظر شوید.
چگونگی ایجاد صدا در ساز دهنی یا هارمونیکا
در اینجا قصد داریم چگونگی ایجاد صدا در هارمونیکا و ویژگی های این ساز بادی منحصر به فرد را بازگو کنیم.ایجاد صدا در این ساز نتیجه ارتعاش و لرزش زبانه فلزی درون ساز به نام reed است که تنها قسمتی از آن به بدنه متصل می باشد و انتهای آن آزادانه می باشد و به چیز خاصی متصل نمی باشد. ارتعاش این زبانه ها توسط جریان هوا ناشی از انسان ایجاد صوت و صدا می کند.
تاریخچه ساز دهنی
در گذشته چینی های باستان نوعی هارمونیکا با قطعات چوبی داشته اند و شاید ساخت این ساز نیز به آنها اختصاص داشته باشد. موتسارت قطعه ای که کاملا متفاوت بود برای سازدهنی شیشه های سرود و نوشت. (هارمونیکا شیشه ای نوعی ساز بادی است که قطعات آن بیشتر شیشه ای و با ساز های دیگر تفاوت هایی دارد.)
هارمونیکاهایی که امروزه ما می شناسیم در ابتدای قرن نوزدهم میلادی در کشور آلمان ساخته و تولید شد.این ساز به وسیله مهاجران آلمانی به ایالات متحده آمریکا و بریتانیا برده شد و بدین ترتیب در سراسر جهان در قرن نوزدهم میلادی فراگیر شد و به ساز بادی مشهوری تبدیل شده بود که در سراسر جهان نواخته می شد.
ساز دهنی کروماتیک در سال اوایل قرن نوزدهم یعنی ۱۹۱۸ اختراع شد و به تولید انبوه رسید. این هارمونیکا به دلیل اینکه هر ۱۲ نیم پرده گام کروماتیک را دارد به شما در نواختن هر آهنگی کمک می کند و شما می توانید با این ساز آهنگ کامل و فوق العاده ای همچون قطعه جاز، راک، پاپ و کلاسیک و… بنوازید.
همانطور که گفتیم اکتاو ساز ذهنی بر اساس زبانه آنها با هم اندکی متفاوت هستند و ساز دهنی کروماتیک دارای ۴ اکتاو می باشد و به همین دلیل می تواند در محدوده های زیادی برای نوازندگی به شما کمک کند.در ادامه انواع ساز های دهنی را به شما معرفی خواهیم کرد و به این نکته هم اشاره کنیم که برای خرید آلات موسیقی می توانید به بخش نقد و بررسی بیتستان مراجعه نمایید.
طبقه بندی ساز های ذهنی بر اساس زبانه یا Reed
ساز های دهنی را بر اساس روش های مختلفی طبقه بندی و تقسیم می کنند. اگر از ساز های ذهنی کورد و بیس صرف نظر کنیم و از ساز های دهنی که برای نواختن سولو کاربرد دارند. می توان در یک طبقه بندی کلی ساز ها را به دو دسته تقسیم بندی کرد.
- ساز های دهنی یک زبانه ای؛ این ساز ها یک زبانه دارند و در محدوده ی متوسط ایجاد صدا می کند.
- ساز های دهنی دو زبانه؛ این ساز ها دارای دو زبانه می باشند که محدوده صوتی را بیشتر می کند و همین باعث می شود نوازنده بتواند در اکتاو های بیشتر بنوازد.
انتخاب سبک خودتان در نوازندگی
در ابتدای نوازندگی شما باید سبک مخصوص نواختن خود را انتخاب کنید سبک های نوازندگی بسیار زیاد می باشد همچون راک، جاز، پاپ، پاپ ایرانی، کلاسیک و …شما حتی می توانید سبک جدید خود را ایجاد کنید و نوازندگی خاص خود را به وجود آورید.
انواع ساز دهنی
ساز های دهنی یا هارمونیکا انواع مختلفی دارد و در اینجا به این ساز ها و ویژگی های آنها اشاره خواهیم کرد.
ساز دهنی دیاتونیک
این ساز دهنی معمول ترین ساز بادی برای سبک های پاپ، بلوز و فالک می باشد. به خاطر استفاده زیاد از این ساز در سبک بلوز به آن هارمونیکا بلوز نیز می گویند که طرفداران خاص و زیادی دارد و بین ساز های بادی طرفداران بسیاری دارد. سوراخ های این ساز دهنی حالت دو ردیفه ندارد و هر سوراخ ساز دهنی دیاتونیک هم با عمل مکش و هم با عمل دمش به صدا در می آید. رایج ترین این نوع ساز، هارمونیکا ۱۰ سوراخه می باشد که بر اساس الگو های خاص و مخصوصی ساخته شده است و با استفاده از ریتم ماژور و ریشتر کوک می شود و می توان با آن موسیقی در سبک های ذکر شده نواخت. بدین ترتیب ساز دهنی دیاتونیک بر اساس گام ماژور و کوک ریشتر می باشد.
ساز دهنی کروماتیک
این ساز دارای یک ردیف سوراخ همچون ساز دیاتونیک می باشد و با هر دمش و مکش به صدا در می آید. ویژگی خاص ساز کروماتیک در وجود اسلاید (slide) در آن می باشد. اسلاید تیغه ای فلزی به طول بدنه هارمونیکا می باشد که در پشت ساز دهنی قرار می گیرد. این تیغه ی فلزی دارای یک انتهای برجسته و گرد می باشد که این انتهای گرد را شستی می نامند. این باعث می شود نت حاصل از این ساز نیم پرده از ساز های دیگر بیشتر باشد و محدوده ی صوتی را افزایش می دهد و نوازنده می تواند در سبک های بیشتری نوازندگی کند.
ساز ترمولو
یکی از بارز ترین ویژگی های هارمونیکا ترمولو دو ردیف بودن سوراخ های این ساز می باشد. این نوع ساز فقط با عمل دمیدن و یا عمل مکش هوا صدا ایجاد می کند. نکته جالب دیگر در مورد این نوع ساز این است که تیغه هست فلزی دو سوراخ در فاصله اندکی با هم کوک شده اند که صدایی لرزان و دوگانه ای ایجاد می کند که شاید همین دلایل علاقه بسیاری از افراد به این مدل از ساز های دهنی باشد. این نوع ساز مخصوص افراد حرفه ای می باشد چون نواختن این نوع ساز به دلیل دو ردیفه بودت سوراخ های آن بسیار سخت و دشوار می باشد. این هارمونیکا در موسیقی های راک و گام آسیای و ایرانی نیز استفاده می شود و در ایران نیز طرفداران خاص و مخصوص خود را دارد.
مارک های ساز های دهنی
در مارک ها می توان به شرکت سوزوکی سیدل و هوهنر اشاره کرد که مهمترین شرکت های تولید هارمونیکا می باشند.
درباره آرمان ملک
همیشه رویای راه اندازی یک وبسایت آموزش موسیقی با کلی خلاقیت و ایده را داشتم. آن رویا امروز "بیتستان" نام دارد.
نوشته های بیشتر از آرمان ملک
دیدگاهتان را بنویسید